Onlangs was voormalig premier Jan Peter Balkenende te gast bij de sociëteit. En laten we meteen maar met de deur in huis vallen, zijn praatje was een groot succes. Als premier kwam hij soms wat onbeholpen over, maar in kleine kring blijkt hij erudiet, gevat, geestig en inhoudelijk sterk.
Na de maaltijd begon hij met het gelukwensen van De Vereeniging met het lustrum namens alle vier zijn kabinetten. Gelukkig weten de Heeren wat onze dresscode voor de maandag inhoudt, maar met twee anekdotes waarschuwde Balkenende voor onduidelijkheid rond dresscodes. Zo verscheen minister Donner ooit bij een sportdag van het kabinet in pak, terwijl de dresscode ‘casual’ voorschreef. Waarop Donner antwoordde: “Maar ik heb geen vest aan.” Geen idee of het waar is, maar iedereen ziet het voor zich.
De aanwezige Heeren mochten onderwerpen aandragen – waarna Balkenende toch gewoon zijn eigen gang ging, maar af en toe wel aan de aangedragen onderwerpen refereerde.
Toen Nederland in 2004 voorzitter was van de EU waren er ook al spanningen in Oekraïne. De verkiezingen gingen toen tussen Joeysjenko en Janoekoviysj. Balkenende drong er bij toenmalig president Koetsjma op aan vooral de uitslag en dus de democratie te respecteren. Toen al bespeurde hij bij een groot deel van de bevolking een verlangen naar EU-lidmaatschap.
In diezelfde periode maakte hij ook president Poetin van dichtbij mee. Het was echt een andere periode, met functionerende ngo’s in Rusland. Poetin was echt een andere persoon, minder overtuigd van zijn eigen onmisbaarheid.
De huidige periode stemt Balkenende niet gerust. Kijk naar de radicalisering van de internationale politiek: Rusland, Hongarije, Turkije en China. Zelfs de Verenigde Staten hebben een bestorming van het Capitool achter de rug. Heel anders was dat tijdens de G20-top in 2009. Voor Balkenende een hoogtepunt, met een internationale sfeer van vastberadenheid.
Een thema dat Balkenende zeer aan het hart gaat, is duurzaamheid. Hij is een groot voorstander van de zogeheten ‘sustainable development goals’. Als voorbeeld dienen de ‘millennium development goals’ uit 2000. Deze zijn voor een groot deel behaald, omdat er internationaal werd samengewerkt en omdat het een proces van onderop was. Het is dus niet te laat om de wereld te redden. We zijn het ook verplicht aan de generaties na ons. Omarm ‘moral capitalism’, want ook het bedrijfsleven heeft een belangrijke rol te vervullen.
Tot slot stond Balkenende nog even stil bij Europa. Tien jaar geleden leek de EU op sterven na dood. Kijk nu eens: een baken van stabiliteit in deze roerige tijden, hoewel er altijd zaken beter kunnen.
Na afloop nam de oud-premier een verdiend applaus in ontvangst en bleef hij nog geruime tijd bij de borrel.
Tekst en foto: Hans-Peter Lassche